การเลี้ยงไส้เดือนดิน แบบเลียบแบบธรรมชาติ

เป็นที่ยอมรับกันทั่วโลกแล้วนะครับว่า ปุ๋ยมูลไส้เดือนดินเป็นสุดยอดแห่งปุ๋ยสำหรับพืช เกือบทุกชนิด เพราะนอกจากในมูลไส้เดือนดินจะมี ธาตุอาหารพืช (N P K) ที่ครบถ้วนแล้ว ในมูลไส้เดือนยังมีฮอร์โมนต่าง ๆ ที่พืชต้องการอีกหลายชนิด

ผมเองเป็นบุคคลหนึ่งที่ให้ความสนในในเรื่องการผลิตปุ๋ยมูลไส้เดือนดิน ผมได้ไปเรียนรู้ฝึกอบรมจากสถานที่ต่าง ๆ มาแล้วมากมาย รวมถึงการฝึกอบรมการเลี้ยงไส้เดือนดินจากอาจารย์ภาควิชาสัตวบาลแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ทุกอาจารย์สอนดีหมดครับ ทุกอาจารย์เก่งหมดครับ แต่ผมมันไม่ดีเองครับ เป็นคนขี้เกียจ ไม่ค่อยได้เอาใจใส่ เลี้ยงทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ เลี้ยงกี่ครั้งกี่หน ปรากฏว่า ไส้เดือนดินผมตายหมดยกคอกทุกทีครับ ผมเคยเลี้ยงในวงบ่อบ้าง เลี้ยงในกะละมังบ้าง เคยเลี้ยงแบบทำโรงเรียนเป็นฟาร์มเลยก็มี กะทำให้รวยไปเลย

แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ เนื่องจาก การเลี้ยงไส้เดือนดิน เราต้องคอยเอาใจใส่เรื่องอาหาร เรื่องความความชื้น เรื่องความเป็นกรดเป็นด่างของบัดดิ้ง(บ้านไส้เดือน) และอะไรต่อมิอะไรอีกหลายอย่าง ซึ่งผมทำไม่ค่อยได้เนื่องจากผมขาดความเอาใจใส่อย่างจริงจัง

จนอยู่มาวันหนึ่งผมไปเจอกอกล้วยหลังบ้านที่ผมเลี้ยงไส้เดือน ที่โคนกล้วยมีใบกล้วยที่ตายแล้วกองอยู่หนาแน่น ผมเลยเอามือไปคุ้นดูปรากฏว่า ไส้เดือนพันธ์ที่ผมเลี้ยงมันอยู่กันเต็มไปหมด ไอ้หย่า พวกมันมาอยู่ที่นี่กันได้อย่างไร ในเมื่อผมไม่ได้เลี้ยงมัน เลี้ยงมันในโรงเรือนมันตายหมด แต่มันมาอยู่รวมกันในกอกล้วย

จากนั้นผมจึงทำการศึกษาการเลี้ยงไส้เดือนดินในกอกล้วยแล้วนำมาดัดแปลงการเลี้ยงในแบบโรงเรือน ซึ่งผมใช้ชื่อมันว่าการเลี้ยงไส้เดือนดินแบบเลียนแบบธรรมชาติ ซึ่งจะนำเสนอให้พี่ ๆ น้อง ๆ รับชมดังไปนี้ครับ

วิธีการเลี้ยงไส้เดือนดินแบบเลียนแบบธรรมชาติ

การจัดเตรียมโรงเรือน
- ขนาดของโรงเรือนแล้วแต่ความสะดวก ตามความต้องการของปริมาณมูลไส้เดือน ของผมทำต้องการมูลไส้เดือนเยอะ ผมทำใหญ่เลย แต่ทำแบบประหยัด ของผมใช้โรงเรือนขนาด 12x6 เมตร ทำแบ่งออกเป็น 2 ช่องเลี้ยง ครับ

การทำบ่อเลี้ยง
- ใช้อิฐก่อแล้วฉาบ ทำพื้นให้เอียง ให้ไส้น้ำไหลลงได้เอง หัวกับท้ายสูงไม่เท่ากัน

การเตรียมบ้านและอาหารสำหรับไส้เดือนเดือน
- ให้ใช้หญ้าที่รก ๆ บริเวณแถวบ้านใส่บ่อเลี้ยงให้เต็ม
- จากนั้นให้ใส่ขี้วัวทับความหนาประมาณ 20-30 เซนติเมตร เกลี่ยให้ทั่วทั้งบ่อเลี้ยง 1 บ่อใช้ขี้วัวประมาณ 100 กระสอบครับ

- นำจุลินทรีย์ย่อยสลายเซลลูโลส ไวท์อีเอ็มผสมน้ำ 200 ลิตร ใส่บัวรดน้ำราดให้ทั่ว
- รดน้ำทุก ๆ วันเช้าเย็น ประมาณ 2 สัปดาห์ อาหารไส้เดือนก็ไช้ได้
- เมื่อครบ 2 สัปดาห์ หญ้าจะยุบลงเหลือครึ่งหนึ่ง

การปล่อยตัวไส้เดือนดิน
- ใน 1 บ่อจะใช้ไส้เดือนประมาณ 5 กิโลกรัม ผมใช้พันธุ์แอฟริกัน บลูเวิร์ม ให้เราปล่อยตัวไส้เดือนให้กระกระจาย ทั่วทั้งบ่อเลี้ยง จากนั้น
- ให้อาหารคือเปลือกแตงโมสับเป็นชิ้น ๆ เน้นแตงโมเพราะมันเย็น ไส้เดือนจะชอบครับ
- ให้ใช้ใบกล้วยแห้ง หรือ ใบกล้วยสด ๆ ก็ได้ครับ สับ ๆ แล้วโรยทับ ทำให้เหมือนไส้เดือนอยู่ในกอกล้วยนะครับ

การให้น้ำ
- ติดตั้งระบบน้ำ เป็นแบบหัวพ่นหมอกเพื่อเปิดน้ำให้ฟุ้งกระจายไปทั่วทั้งบ่อ ให้น้ำ วันเว้นวัน อย่าให้น้ำแฉะไส้เดือนไม่ชอบ

การให้อาหาร
- เนื่องจากตอนเราทำบ้านให้ไส้เดือนเราใช้หญ้า มันเป็นอาหารที่เพียงพออยู่แล้ว เพื่อให้ไส้เดือนเจริญเติบโตเร็ว ให้เราอาหารเสริมจากครัวเรือน เช่น เศษผัก เศษอาหาร เปลือกผลไม้ ยกเว้นเปลือกมะนาวไส้เดือนไม่ชอบครับ แต่เปลือกไข่ใช้ได้ครับ หรือไม่ก็ เอาพวกยอดหญ้า ยอดไม่สด ๆ ยอดหญ้าเลี้ยงสัตว์ใส่ลงไปบ้างครับ แล้วแต่เวลาและโอกาสครับ

การเก็บเกี่ยวผลผลิต
- ใช้ตะแกรงร่อนเอามูลไส้เดือนเมื่อเลี้ยงได้ประมาณ 2-3 เดือน จากนั้นตัวไส้เดือนดินเราก็แยกไปเลี้ยงในบ่อที่สองครับ หลังจากนั้นเราก็นำไปบรรจุกระสอบเพื่อเก็บไว้ใช้ในแปลงปลูกพืช หรือ ทำการบรรจุถุงเพื่อจำหน่ายต่อไป