การเลี้ยงกบนาใต้ถุนบ้านและในนาข้าว

คุณสุจินต์ แสงแก้ว ศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง 101/2 หมู่ที่ 6 ตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ 50220 โทร. 08-1724-7876 เป็นชาวตำบลป่าเมี่ยง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ เดิมมีอาชีพทำนาและทำสวน ด้วยมีความสนใจในการเลี้ยงสัตว์โดยเฉพาะสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ(กบ) จึงได้เข้ารับการอบรมการเลี้ยงกบนาจากศูนย์การศึกษาห้วยฮ่องไคร้ฯ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2541 และได้รับปัจจัยการผลิตเป็นวัสดุในการก่อสร้างบ่อกบเป็นบ่อซีเมนต์ จำนวน 2 บ่อ และปัจจัยการผลิตชนิดอื่น ๆ ซึ่งบ่อกบได้สร้างไว้ในบริเวณบ้านพักอาศัยพื้นที่ประมาณ 2 งาน โดยเริ่มแรกเลี้ยงกบนา
เนื่องจากได้ไปอบรมในการส่งเสริมอาชีพเลี้ยงกบนากับศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้ฯ และได้ปัจจัยในการผลิตมา จึงได้พยายามเพาะเลี้ยง ขยายพันธุ์มาเรื่อยๆ และเมื่อมีจำนวนมากขึ้น คุณสุจินต์จึงได้แจกพันธุ์ฟรีให้แก่ชาวบ้าน แล้วต่อมาได้มีการบอกต่อ ๆ กัน จึงได้มีการขยายพันธุ์กบต่อมา คุณสุจินต์หันมาขายลูกกบหรือพันธุ์กบระยะ 2-3 เดือน ราคาตามขนาด ซึ่งระยะแรกได้ขายปลีกให้แก่เกษตรกรในหมู่บ้านและในตำบล ต่อมาขยายเป็นเครือข่ายและได้ตั้งกลุ่มเลี้ยงกบนาในตำบลป่าเมี่ยง หากกบไม่เพียงพอจะให้สมาชิกภายในกลุ่มรวบรวมและจัดส่งให้แก่ลูกค้า ซึ่งในการจำหน่ายพันธุ์กบจะมีทั้งลูกค้าประจำและลูกค้าขาจร และราคาจำหน่ายขึ้นอยู่กับปริมาณที่สั่งซื้อ โดยส่วนใหญ่ลูกค้าจะเป็นอำเภอใกล้เคียง ต่างอำเภอและจังหวัดอื่น ๆ เช่น จังหวัดลำพูน เชียงราย ลำปาง พะเยา เป็นต้น

เทคนิคการเลี้ยงกบนาของคุณสุจินต์ ให้ได้ลูกกบรอดตายจำนวนมาก สิ่งที่สำคัญที่สุดคือน้ำต้องสะอาด มีการเปลี่ยนน้ำอยู่เสมอ และหมั่นสังเกตว่ากบมีโรคหรือบาดแผลหรือไม่ หากมีให้แยกกบที่ป่วยออกจากบ่อ เพื่อรักษาก่อน เนื่องจากกบอยู่รวมกันจำนวนมาก ทำให้มีการติดเชื้อได้ง่าย ส่วนในการขยายพันธุ์กบ คุณสุจินต์แนะนำว่าควรใช้กบนาที่มีอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป มาใช้เป็นพ่อแม่พันธุ์ (สิ่งที่สำคัญควรเปลี่ยนพ่อแม่พันธุ์ทุกปีจะดีที่สุด) โดยคัดเลือกแม่พันธุ์ที่สมบูรณ์ และมีความพร้อมในการผสมพันธุ์ จะช่วยให้กบมีไข่และน้ำเชื้อที่แข็งแรง ส่วนบ่อเพาะพันธุ์จะใช้บ่อซีเมนต์หรือบ่อดินก็ได้ เมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์และควรคัดเลือกกบมีความพร้อม โดยในช่วงเย็นปล่อยให้พ่อแม่พันธุ์ลงเลี้ยง จำนวนพ่อแม่พันธุ์แล้วแต่ความเหมาะสม(ขึ้นอยู่กับขนาดบ่อ) พร้อมทั้งสร้างบรรยากาศในการผสมพันธุ์ คือนำผักตบชวาหรือผักบุ้ง ใส่ลงในบ่อ ใช้สปริงเกลอร์หรือสายยางทำเหมือนฝนตก ตกเย็นกบจะเริ่มจับคู่กันเองและวางไข่ในตอนเช้ามืด แล้วจึงนำพ่อแม่พันธุ์ออกจากบ่อในตอนเช้ามืด ไข่จะฟักเป็นลูกอ๊อดภายใน 24 ชั่วโมง 2-3 วันแรกไม่ต้องให้อาหาร ให้ไข่แดงเป็นอาหาร หลังจากนั้นจึงเริ่มให้อาหารสำเร็จรูป (อาหารลูกอ๊อด) ประมาณ 30-40 วัน จึงเริ่มจำหน่ายเป็นพันธุ์กบ(ซึ่งเป็นช่วงที่ลูกกบกินอาหารเก่งขึ้น) ทั้งหมดนี้ เป็นข้อมูลเบื้องต้นในการเพาะพันธุ์กบนาเพื่อจำหน่ายลูกกบ ซึ่งมีต้นทุนน้อย แต่ได้ราคาดี ที่แตกต่างจากการเลี้ยงกบเกษตรกรรายอื่นคือ คุณสุจินต์จะเลี้ยงใต้ถุนบ้าน และเลี้ยงในนาข้าว ก่อนการทำนา